ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Στην μυωπία το μάτι είναι συνήθως πιο μεγάλο από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να εστιάζονται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή και όχι πάνω του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα θολή όραση για μακριά, ενώ η κοντινή όραση είναι πολύ καλή. Διορθώνεται με γυαλιά, φακούς επαφής ή διαθλαστική επέμβαση με laser.

Στην υπερμετρωπία το μάτι είναι συνήθως πιο μικρό από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να εστιάζονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Το μάτι έχει έναν μηχανισμό προσαρμογής, όπου με μεταβολή του πάχους του κρυσταλλοειδούς φακού προσπαθεί να πετύχει σωστή εστίαση. Έτσι, όταν ο βαθμός της υπερμετρωπίας είναι μικρός, σε μικρές ηλικίες δεν επηρεάζεται συνήθως η όραση. Καθώς όμως μεγαλώνουμε και ο φακός του ματιού χάνει την ελαστικότητά του, η υπερμετρωπία αρχίζει να εκδηλώνεται με θολή όραση και δυσκολία εστίασης, αρχικά στα κοντινά και με την πάροδο του χρόνου και στα μακρινά. Η υπερμετρωπία διορθώνεται με γυαλιά, φακούς επαφής ή διαθλαστική επέμβαση με laser.

Στον αστιγματισμό ο κερατοειδής, το διαφανές «τζαμάκι» που καλύπτει το χρωματιστό του ματιού, δεν έχει την ίδια καμπυλότητα σε όλους τους άξονες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν όλα τα τμήματα μιας εικόνας να εστιαστούν πάνω στον αμφιβληστροειδή. Άτομα με αστιγματισμό μπορεί να βλέπουν τις κάθετες γραμμές πιο καθαρά από τις οριζόντιες ή το αντίστροφο. Διορθώνεται με γυαλιά, τορικούς φακούς επαφής ή διαθλαστική επέμβαση με laser.

Στην πρεσβυωπία ο κρυσταλλοειδής φακός του ματιού χάνει σταδιακά την ελαστικότητά του, με αποτέλεσμα το μάτι να μην μπορεί να κάνει την προσαρμογή που χρειάζεται για την κοντινή όραση. Εφόσον δεν συνυπάρχουν άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες όπως μυωπία ή υπερμετρωπία, η πρεσβυωπία εκδηλώνεται στους περισσότερους ανθρώπους γύρω στην ηλικία των 40, όπου αρχικά χρειάζεται να απομακρύνουμε τα κοντινά αντικείμενα για να μπορέσουμε να εστιάσουμε, ενώ αργότερα τα γυαλιά γίνονται απαραίτητα για την κοντινή εργασία και το διάβασμα. Τελευταία δοκιμάζονται και διάφορες μέθοδοι διόρθωσης της πρεσβυωπίας με laser.

Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού. Ο κρυσταλλοειδής φακός βρίσκεται πίσω από την κόρη του οφθαλμού και την ίριδα (το χρωματιστό τμήμα του ματιού) και κανονικά είναι διαυγής. Βοηθάει στην εστίαση των εικόνων στον αμφιβληστροειδή, ώστε μετά να μεταφερθούν στον εγκέφαλο. Στον καταρράκτη η όραση γίνεται σταδιακά όλο και πιο θολή, γιατί ο θολωμένος φακός εμποδίζει τη δίοδο του φωτός.

Ο καταρράκτης δεν προκαλεί πόνο, κοκκινίλα ή δάκρυσμα.

 Άτομα με καταρράκτη παραπονιούνται ότι βλέπουν θολά ή διπλά, ότι βλέπουν είδωλα γύρω από τις εικόνες, ότι δεν επαρκεί ο φωτισμός για να διαβάσουν, ότι χρειάζεται να αλλάζουν συχνά γυαλιά, αλλά ούτε τα καινούρια γυαλιά τους καλύπτουν. Μπορεί να βλέπουν ακτίνες γύρω από τα φώτα και να δυσκολεύονται στην οδήγηση, ιδίως το βράδυ. Σε προχωρημένες περιπτώσεις ο καταρράκτης μπορεί να είναι εμφανής με γυμνό μάτι, ως μια λευκή ή κίτρινη κηλίδα στην περιοχή της κόρης.

Ο καταρράκτης έχει σχέση κυρίως με τη διαδικασία γήρανσης. Άλλα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν καταρράκτη είναι μολύνσεις ή φλεγμονές των ματιών, κάποια φάρμακα όπως η κορτιζόνη, τραυματισμοί των οφθαλμών, η υπερβολική έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, καθώς και παθήσεις όπως ο διαβήτης ή μεταβολικές διαταραχές

Η θεραπεία του καταρράκτη είναι η επέμβαση. Πρόκειται για μια σύντομη και ανώδυνη επέμβαση, διάρκειας περίπου 15 λεπτών, που γίνεται με τοπική αναισθησία και ο ασθενής επιστρέφει σπίτι του μετά από μία με δύο ώρες. Η πιθανότητα επιπλοκών είναι λιγότερο από 5%. Η όραση βελτιώνεται ταχύτατα τις επόμενες ημέρες, αν και η πλήρης επούλωση μπορεί να χρειαστεί ένα μήνα.

Η ΗΕΩ είναι σημαντική αιτία μείωσης όρασης σε άτομα 65 ετών και άνω. Όσο αυξάνεται η ηλικία, αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης ΗΕΩ. Γι' αυτό άτομα άνω των 65 ετών οφείλουν να επισκέπτονται τακτικά τον οφθαλμίατρό τους. Άλλοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση ΗΕΩ είναι το κάπνισμα, η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, το κληρονομικό ιστορικό και η κακή διατροφή.

 Η ΗΕΩ αφορά εκφύλιση στην κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, ενός χιτώνα που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού και μοιάζει με το φιλμ της φωτογραφικής μηχανής. Στον αμφιβληστροειδή εστιάζονται οι ακτίνες τους φωτός, ώστε, μετά, με την βοήθεια του οπτικού νεύρου να μεταφερθεί η εικόνα στον εγκέφαλο. Ωχρά κηλίδα λέγεται η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδή και είναι η περιοχή με τη μέγιστη όραση. Χάρη στην ωχρά κηλίδα, μπορούμε και διαβάζουμε, αντιλαμβανόμαστε λεπτομέρειες και αναγνωρίζουμε τα χρώματα.

Τα σημεία της ΗΕΩ γίνονται πιο εμφανή καθώς η πάθηση προοδεύει. Ίσιες γραμμές όπως οι στύλοι των πινακίδων, οι άκρες των κτιρίων, οι κολώνες της ΔΕΗ φαίνονται κυματιστές. Τα κείμενα φαίνονται θολά και είναι δύσκολη η ανάγνωση. Μια μαύρη κηλίδα μπορεί να καλύπτει το κέντρο της όρασης. Τα άτομα με ΗΕΩ δυσκολεύονται να κάνουν πράγματα που απαιτούν καλή όραση, όπως η οδήγηση, το διάβασμα, το ράψιμο. Η ΗΕΩ, πάντως, σπάνια προκαλεί πλήρη απώλεια της όρασης, καθώς, κατά κανόνα, η περιφερική όραση δεν επηρεάζεται.

Υπάρχουν δύο μορφές ΗΕΩ, η ξηρή μορφή και η υγρή μορφή. Η υγρή μορφή είναι η πιο σοβαρή μορφή, που μπορεί να οδηγήσει σε απότομη και μεγάλη απώλεια της όρασης. Σε αυτή τη μορφή μικροσκοπικά παθολογικά αγγεία αναπτύσσονται κάτω από τον αμφιβληστροειδή, που συχνά σπάνε ή διαρρέουν, οδηγώντας σε απώλεια της όρασης. Η ξηρή μορφή είναι η πιο συνηθισμένη μορφή και προοδεύει με πιο βραδύ ρυθμό. Για να διαγνώσει την ΗΕΩ ο γιατρός σας θα χρειαστεί να κάνει μια εξέταση που λέγεται βυθοσκόπηση, κατά την οποία η κόρη του ματιού διαστέλλεται με ειδικές σταγόνες, ώστε ο οφθαλμίατρος να μπορεί να εξετάσει το πίσω μέρος του ματιού.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει πολύ μεγάλη πρόοδος στην θεραπεία της ΗΕΩ, ενώ συνεχώς δοκιμάζονται νέες θεραπείες. Ο οφθαλμίατρος, ανάλογα με την μορφή και το στάδιο της ΗΕΩ, θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει συμπληρώματα διατροφής, ενδοϋαλοειδικές ενέσεις και σπανιότερα laser. Τα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν διακοπή του καπνίσματος, προστασία των ματιών από τον ήλιο με καπέλο και γυαλιά ηλίου και σωστή διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία και βιταμίνες.

Το γλαύκωμα είναι μια οφθαλμολογική πάθηση, που συνήθως σχετίζεται με αυξημένη πίεση στα μάτια και οδηγεί σταδιακά σε απώλεια όρασης, καταστρέφοντας το οπτικό νεύρο. Το οπτικό νεύρο στέλνει πληροφορίες από τα μάτια στον εγκέφαλο. Στο γλαύκωμα ο ασθενής αρχίζει και χάνει τμήματα του οπτικού πεδίου, που αρχικά είναι περιφερικά, αλλά καθώς η νόσος προχωράει, προσβάλλεται και η κεντρική όραση. Συνήθως η απώλεια όρασης δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή, παρά μόνο σε προχωρημένα στάδια και είναι μη αναστρέψιμη. Λόγω της ύπουλης φύσης της πάθησης, έχει πολύ μεγάλη σημασία ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος, ώστε η διάγνωση της πάθησης να γίνει σε αρχικά στάδια και να αντιμετωπιστεί, πριν οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης.

Άτομα άνω των σαράντα έχουν πιθανότητα 1/100 να εμφανίσουν γλαύκωμα και η συχνότητα αυτή αυξάνεται καθώς περνούν τα χρόνια. Η παρουσία συγγενών πρώτου βαθμού (γονείς, αδέρφια) με γλαύκωμα αυξάνει την πιθανότητα να παρουσιάσει κάποιος γλαύκωμα. Το ιατρικό ιστορικό έχει επίσης σημασία, καθώς άτομα με τραυματισμό ή παρουσία χρόνιας φλεγμονής στα μάτια, όπως επίσης και άτομα με χρόνια λήψη κορτιζόνης ή με διαβήτη έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν γλαύκωμα.

Ο οφθαλμίατρος ελέγχει την πίεση των ματιών, τη μορφολογία του οπτικού νεύρου με μια εξέταση που λέγεται βυθοσκόπηση και μπορεί να συστήσει επιπλέον εξετάσεις όπως τα οπτικά πεδία, η παχυμετρία του κερατοειδούς, η γωνιοσκοπία και ειδικές απεικονιστικές τεχνικές για το οπτικό νεύρο.

Σκοπός της θεραπείας στο γλαύκωμα είναι να διατηρούμε χαμηλή την πίεση στα μάτια, ώστε να αποτραπεί περαιτέρω εξέλιξη της βλάβης. Αυτό αρχικά γίνεται συνήθως με αντιγλαυκωματικά κολλύρια, τα οποία, εφόσον ρυθμίζουν ικανοποιητικά την ενδοφθάλμια πίεση, θα πρέπει να λαμβάνονται εφόρου ζωής. Αν η πίεση δεν ρυθμίζεται με κολλύρια, μπορεί να χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία με laser ή αντιγλαυκωματική επέμβαση.

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προσβάλλει τα μάτια ασθενών με διαβήτη και προκαλείται από μεταβολές στα αιμοφόρα αγγεία που αιματώνουν τον αμφιβληστροειδή. Ο διαβήτης προκαλεί φθορά στα μικρά αιμοφόρα αγγεία. Ως αποτέλεσμα, αυτά μπορεί να αιμορραγήσουν, να διαρρεύσουν ή να φράξουν, επηρεάζοντας την όραση με την πάροδο του χρόνου. Σε κάποια άτομα η όραση μπορεί να επηρεαστεί από παθολογικά νέα αγγεία που εμφανίζονται στον αμφιβληστροειδή.

Όλα τα άτομα με διαβήτη κινδυνεύουν να εμφανίσουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται με:

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί σε αρχικά στάδια να μην έχει καθόλου συμπτώματα. Καθώς όμως η νόσος προχωράει, η όραση αρχίζει σταδιακά να θαμπώνει, ενώ μπορεί να υπάρξει και απότομη απώλεια όρασης. Έχει πολύ μεγάλη σημασία τα άτομα με διαβήτη να εξετάζονται τουλάχιστον μία φορά το  χρόνο από οφθαλμίατρο, ακόμα κι αν δεν έχουν συμπτώματα. Αν διαπιστωθεί διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, μπορεί να χρειαστούν πιο συχνές εξετάσεις.

Γίνεται πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει οπωσδήποτε βυθοσκόπηση. Στη βυθοσκόπηση γίνεται διαστολή της κόρης του ματιού με κολλύριο, ώστε ο οφθαλμίατρος να μπορεί να ελέγξει το πίσω μέρος του ματιού (το βυθό). Αν διαπιστωθεί παρουσία διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, μπορεί να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις, όπως φλουοροαγγειογραφία και OCT.

Σήμερα έχουμε στη φαρέτρα μας ποικιλία διαθέσιμων επιλογών για την αντιμετώπιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Αυτές περιλαμβάνουν θεραπείες με laser, ενδοϋαλοειδικές ενέσεις anti-VEGF, υαλοειδεκτομή. Ο οφθαλμίατρός σας, σε συνεργασία με εσάς, θα καθορίσει την καλύτερη θεραπευτική επιλογή,  ανάλογα με το στάδιο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Ο αμφιβληστροειδής είναι ένας φωτοευαίσθητος χιτώνας στο πίσω μέρος του ματιού, που μπορεί να παρομοιαστεί με το φιλμ της φωτογραφικής μηχανής. Στον αμφιβληστροειδή εστιάζονται οι ακτίνες του φωτός και εν συνεχεία, με την βοήθεια του οπτικού νεύρου, το ερέθισμα μεταφέρεται στον εγκέφαλο, ώστε να αντιληφθούμε τι βλέπουμε. Το υαλοειδές είναι μια διαφανής ζελατινώδης ουσία, που γεμίζει το πίσω μέρος του ματιού. Καθώς μεγαλώνουμε, το υαλοειδές υφίσταται μεταβολές και κάποια στιγμή ξεκολλάει από τα σημεία πρόσφυσης στον αμφιβληστροειδή. Η διαδικασία αυτή λέγεται αποκόλληση υαλοειδούς και στο 90% των περιπτώσεων εξελίσσεται ομαλά, χωρίς επιπλοκές. Ενίοτε όμως μπορεί να δημιουργήσει ένα σχίσιμο (ρωγμή) στον αμφιβληστροειδή. Σε αυτή την περίπτωση, μέσα από την ρωγμή, μπορεί να περάσει υγρό κάτω από τον αμφιβληστροειδή και να τον ξεκολλήσει. Η κατάσταση αυτή λέγεται αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και είναι επείγουσα κατάσταση.

Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια σχετικά σπάνια πάθηση, που προσβάλλει 1/10.000 κάθε χρόνο. Ο κίνδυνος για αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι αυξημένος αν συνυπάρχει υψηλή μυωπία, οικογενειακό ιστορικό αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς, τραύμα ή φλεγμονή του οφθαλμού, αν έχει προηγηθεί επέμβαση στον οφθαλμό ή αν υπάρχει διαβήτης.

Η αποκόλληση του υαλοειδούς εκδηλώνεται με παρουσία μαύρων κινούμενων στιγμάτων, που μπορεί να μοιάζουν με μυγάκια, ιστό αράχνης ή γραμμές (μυϊοψίες), καθώς και παρουσία λάμψεων (φωτοψίες). Όταν εμφανιστούν τέτοια συμπτώματα, πρέπει να γίνει οπωσδήποτε εξέταση από οφθαλμίατρο, για την σπάνια περίπτωση που συνυπάρχει, ως επιπλοκή, ρωγμή του αμφιβληστροειδούς, ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα, πριν οδηγήσει σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς. Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς εκδηλώνεται σαν κουρτίνα που καλύπτει μέρος του οπτικού πεδίου.

Η αποκόλληση του υαλοειδούς δεν χρειάζεται θεραπεία. Τα στίγματα (μυγάκια) θα παραμείνουν, αλλά σταδιακά ο εγκέφαλος τα συνηθίζει και μαθαίνει να τα αγνοεί. Η ρωγμή του αμφιβληστροειδούς αντιμετωπίζεται με laser ή κρυοπηξία. Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση. Το πόση όραση θα κερδίσει το μάτι εξαρτάται από την έκταση και την διάρκεια της αποκόλλησης. 

Πρόκειται για εντοπισμένο ογκίδιο και φλεγμονή του βλεφάρου, που προκαλείται από απόφραξη του στομίου ενός μεϊμοβιανού αδένα. Αυτοί είναι αδένες που υπάρχουν στα βλέφαρα και παράγουν τα λιπαρά συστατικά των δακρύων. Αν για κάποιο λόγο οι εκκρίσεις αυτών των αδένων είναι πιο λιπαρές από το σύνηθες, μπορεί να προκληθεί απόφραξη του αδένα, κατακράτηση των εκκρίσεων και φλεγμονή. Προδιαθεσικοί παράγοντες

Στη μυωπία το μάτι είναι συνήθως πιο μεγάλο από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να εστιάζονται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή και όχι πάνω του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα θολή όραση για μακριά, ενώ η κοντινή όραση είναι πολύ καλή. Τα παιδιά με μυωπία μπορεί να μισοκλείνουν τα μάτια τους, να πάνε πολύ κοντά στην τηλεόραση, να παραπονιούνται ότι δεν βλέπουν στον πίνακα. Διορθώνεται με γυαλιά.

Στην υπερμετρωπία το μάτι είναι συνήθως πιο μικρό από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να εστιάζονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Το μάτι έχει έναν μηχανισμό προσαρμογής, όπου με μεταβολή του πάχους του κρυσταλλοειδούς φακού προσπαθεί να πετύχει σωστή εστίαση. Έτσι, όταν ο βαθμός της υπερμετρωπίας είναι μικρός, σε μικρές ηλικίες δεν επηρεάζεται συνήθως η όραση. Όταν όμως ο βαθμός της υπερμετρωπίας είναι μεγάλος, το μάτι αδυνατεί να κάνει την προσαρμογή που χρειάζεται, με αποτέλεσμα θολή όραση, κόπωση των οφθαλμών, ενίοτε στραβισμό, ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι). Γι’ αυτό, αν υπάρχει μεγάλος βαθμός υπερμετρωπίας, διαφορετικός βαθμός στα δύο μάτια ή στραβισμός, η υπερμετρωπία πρέπει πάντα να διορθώνεται με γυαλιά.

Στον αστιγματισμό ο κερατοειδής, το διαφανές «τζαμάκι» που καλύπτει το χρωματιστό του ματιού, δεν έχει την ίδια καμπυλότητα σε όλους τους άξονες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν όλα τα τμήματα μιας εικόνας να εστιαστούν πάνω στον αμφιβληστροειδή. Άτομα με αστιγματισμό μπορεί να βλέπουν τις κάθετες γραμμές πιο καθαρά από τις οριζόντιες ή το αντίστροφο. Μικρός βαθμός αστιγματισμού είναι πολύ συνηθισμένος και συνήθως δεν χρειάζεται διόρθωση. Αν ο βαθμός του αστιγματισμού είναι σημαντικός, ώστε να επηρεάζει την όραση του παιδιού, χρειάζεται διόρθωση με γυαλιά.

Η εξέλιξη της όρασης είναι μια δυναμική διαδικασία, που γίνεται στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης του παιδιού. Για να επιτευχθεί σωστή ανάπτυξη της όρασης, θα πρέπει τα μάτια να βλέπουν ταυτόχρονα το ίδιο αντικείμενο, να μπορούν να πετυχαίνουν παρόμοια εστίαση και να μην υπάρχουν εμπόδια στον οπτικό άξονα που να εμποδίζουν τις ακτίνες του φωτός να φτάσουν στο πίσω μέρος του ματιού. Αν για κάποιο λόγο αυτές οι προϋποθέσεις δεν πληρούνται, ο εγκέφαλος δέχεται την εικόνα από το μάτι που βλέπει καλύτερα, καταστέλλοντας την εικόνα από το μάτι που βλέπει θαμπά ή σε άλλο σημείο. Έτσι δεν αναπτύσσονται επαρκώς οι συνδέσεις αυτού του ματιού με τον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα το μάτι αυτό να μένει με χαμηλή όραση.

Αμβλυωπία μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά με στραβισμό, όπου ο εγκέφαλος δέχεται την εικόνα από το μάτι που προσηλώνει, αγνοώντας το άλλο που ξεφεύγει. Επίσης σε παιδιά με διαφορετικό διαθλαστικό σφάλμα (υπερμετρωπία, μυωπία, αστιγματισμό) στα δύο μάτια, οπότε ο εγκέφαλος δέχεται την εικόνα από το μάτι που εστιάζει καλύτερα. Αν το διαθλαστικό σφάλμα είναι μεγάλο και στα δύο μάτια, η αμβλυωπία μπορεί να παρουσιαστεί και στα δύο μάτια. Παθήσεις που εμποδίζουν την όραση, όπως ο νεογνικός καταρράκτης ή η θόλωση του κερατοειδούς, μπορούν επίσης να προκαλέσουν αμβλυωπία. Υπολογίζεται ότι 2-3% του πληθυσμού πάσχουν από αμβλυωπία.

Στόχος της θεραπείας της αμβλυωπίας είναι να υποχρεώσουμε το παιδί να χρησιμοποιεί το πιο αδύναμο μάτι. Αν υπάρχουν διαθλαστικά σφάλματα, όπως μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμός, διορθώνονται με γυαλιά, για να μπορούν και τα δύο μάτια να εστιάζουν καλά. Η θεραπεία της αμβλυωπίας γίνεται συνήθως με κάλυψη του καλού ματιού για κάποιες ώρες κάθε μέρα, ώστε το παιδί να χρησιμοποιεί το αδύναμο μάτι. Εναλλακτικά μπορεί να γίνει θόλωση του καλού ματιού με σταγόνες.

Σε όσο μικρότερη ηλικία ξεκινήσει η θεραπεία της αμβλυωπίας, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Ιδανικά θα πρέπει να ξεκινήσει πριν το παιδί πάει σχολείο. Μετά την ηλικία των 7 χρονών τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο ικανοποιητικά. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία ο προληπτικός έλεγχος των παιδιών από μικρή ηλικία. Αν η αμβλυωπία δεν αντιμετωπιστεί στην παιδική ηλικία, το τεμπέλικο μάτι δεν αποκτάει ποτέ καλή όραση.

Στραβισμός σημαίνει ότι τα μάτια δεν είναι παράλληλα μεταξύ τους και δεν κοιτούν ταυτόχρονα στο ίδιο σημείο (αλληθωρίζουν). Προκαλείται από αδυναμία των μυών που ελέγχουν τις κινήσεις των ματιών να συνεργαστούν. Το ένα μάτι μπορεί να κοιτάει προς τα μέσα ή προς τα έξω και ενίοτε προς τα πάνω ή κάτω. Ο στραβισμός μπορεί να είναι συνεχής ή να είναι διαλείπων και να εμφανίζεται κάποιες ώρες της ημέρας.

Ο στραβισμός μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και αργότερα, καθώς το παιδί μεγαλώνει. Επίσης, ενήλικες μπορεί να εμφανίσουν στραβισμό μετά από ασθένεια ή ατύχημα.

Μερικά παιδιά δίνουν την εντύπωση ότι στραβίζουν, ενώ στην πραγματικότητα τα μάτια τους είναι ίσια. Αυτή η ψευδής εντύπωση μπορεί να προκαλείται είτε από μια έξτρα πτυχή του δέρματος στην έσω γωνία του ματιού, είτε από φαρδιά ρίζα της μύτης. Καθώς το παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσονται τα οστά του προσώπου, αυτή η ψευδής εντύπωση υποχωρεί.

Ο στραβισμός θα πρέπει να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν νωρίτερα, γιατί το μάτι που ξεφεύγει μπορεί να εμφανίσει αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι).

Αρχικά γίνεται διόρθωση κάθε συνυπάρχοντος διαθλαστικού σφάλματος με γυαλιά. Αν το σφάλμα αυτό είναι υψηλή υπερμετρωπία, τα γυαλιά μπορεί και να λύσουν το πρόβλημα. Αν διαπιστωθεί αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι), θα πρέπει να γίνει θεραπεία με κάλυψη του καλού ματιού, ώστε το παιδί να υποχρεωθεί να χρησιμοποιεί και το μάτι που ξεφεύγει. Αν το πρόβλημα δεν διορθώνεται με γυαλιά, θα πρέπει να γίνει εκτίμηση από ειδικό παιδοοφθαλμίατρο για πιθανότητα χειρουργικής διόρθωσης του στραβισμού.

Πρόκειται για όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει δυσκολία στην αντίληψη των χρωμάτων, που μπορεί να ξεκινάει από δυσκολία να ξεχωρίσει κάποιος αποχρώσεις κάποιου χρώματος και να φθάνει σπάνια σε αδυναμία αναγνώρισης οποιουδήποτε χρώματος. Συνήθως αφορά σε δυσκολία αναγνώρισης του πράσινου, σπανιότερα του κόκκινου ενώ η δυσχρωματοψία για το μπλε - κίτρινο είναι πολύ σπάνια.

Η δυσχρωματοψία είναι κατά κανόνα κληρονομική και υπάρχει ήδη από τη γέννηση. Αφορά 8% των αγοριών και λιγότερο από 1% των κοριτσιών. Άλλες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στην αντίληψη των χρωμάτων είναι παθήσεις της ωχράς κηλίδος ή του οπτικού νεύρου, διάφορα φάρμακα και ο καταρράκτης, καθώς σκουραίνει και κιτρινίζει ο κρυσταλλοειδής φακός του ματιού (ένα από τα πρώτα πράγματα που παρατηρούν άτομα μετά από επέμβαση καταρράκτη είναι ότι βλέπουν πολύ πιο έντονα τα χρώματα).

Παιδιά που έχουν δυσκολίες στο σχολείο πρέπει να κάνουν πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο, συμπεριλαμβανομένου ελέγχου για δυσχρωματοψία. Επίσης, άτομα με οικογενειακό ιστορικό δυσχρωματοψίας και άτομα που δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τα χρώματα. Τέλος, υποψήφιοι οδηγοί, καθώς και άτομα με επαγγέλματα που απαιτούν σωστή αναγνώριση των χρωμάτων.

Δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για τη δυσχρωματοψία. Άτομα με δυσχρωματοψία καταφέρνουν συνήθως να αναγνωρίζουν τα χρώματα που τους δυσκολεύουν χρησιμοποιώντας άλλα μέσα, όπως η φωτεινότητα.

Είναι μια φλεγμονή του επιπεφυκότος, δηλαδή της μεμβράνης που καλύπτει το λευκό τμήμα του ματιού και τη μέσα επιφάνεια των βλεφάρων. Μπορεί να προκληθεί από μόλυνση από ιούς ή μικρόβια, καθώς επίσης και από αλλεργία ή χημικό ερεθισμό.

Στην επιπεφυκίτιδα το ένα ή και τα δύο μάτια είναι κόκκινα, υπάρχει αίσθημα ξένου σώματος, σαν να υπάρχει στο μάτι άμμος ή χαλικάκια, μπορεί να υπάρχει φαγούρα και ενόχληση στο φως. Τα βλέφαρα μπορεί να είναι πρησμένα. Υπάρχουν συνήθως εκκρίσεις όπως δάκρυα ή τσίμπλες και το πρωί τα βλέφαρα μπορεί να είναι κολλημένα από τσίμπλες. Η όραση συνήθως δεν επηρεάζεται.

Εξαρτάται από την αιτία της. Καλό είναι, όταν κάποιος έχει τέτοια συμπτώματα, να επισκέπτεται οφθαλμίατρο, ώστε αυτός να κάνει τη διάγνωση και να δώσει την κατάλληλη αγωγή. Μέτρα που μπορεί να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα είναι συχνός καθαρισμός του ματιού από τις εκκρίσεις με χλιαρό νερό, τεχνητά δάκρυα για ξέπλυμα των ματιών και γυαλιά ηλίου για την ενόχληση από το φως. Δεν πρέπει να γίνεται κάλυψη του ματιού. 

Οδηγίες για χρήστες φακών επαφής

Όχι, ο υπολογιστής δεν κάνει ζημιά στα μάτια. Η ακτινοβολία από τις οθόνες των υπολογιστών είναι πια από ελάχιστη έως μηδενική και πολύ κάτω από τον ουδό πρόκλησης βλάβης στα μάτια, όπως καταρράκτης.

Η πολύωρη εργασία, η ξηροφθαλμία, ο κακός φωτισμός, ακόμα και το πώς κάθεται κάποιος μπροστά από τον υπολογιστή, μπορεί να προκαλέσει κόπωση στα μάτια (κοπιωπία). Αυτή η κόπωση επιδεινώνεται αν χρειάζεται κάποιος γυαλιά ή έχουν αλλάξει οι βαθμοί του. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ερεθισμένα ή κόκκινα μάτια και δυσκολία στην εστίαση.

Επίσκεψη στον οφθαλμίατρο και βελτίωση της θέσης εργασίας μπροστά από τον υπολογιστή μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί η κόπωση των οφθαλμών. Τοποθέτηση της οθόνης σε απόσταση 50-60 εκατοστά και ελαφρά κάτω από το επίπεδο των οφθαλμών, ρύθμιση της φωτεινότητας της οθόνης, ρύθμισης της κλίσης της οθόνης, σωστή ρύθμιση της καρέκλας, τοποθέτηση των εγγράφων σε ορθοστάτη δίπλα στην οθόνη του υπολογιστή, ώστε να μην χρειάζεται να κοιτάμε συνέχεια πάνω κάτω και να αλλάζουμε την εστίαση, καθώς και ολιγόλεπτα διαλείμματα κάθε 20-30 λεπτά, μπορεί να μειώσουν την επιβάρυνση των ματιών και να κάνουν την εργασία μας πιο ξεκούραστη.

Μύθος: Χρειάζεται εξέταση από οφθαλμίατρο μόνο όταν έχουμε πρόβλημα.

Γεγονός: Ο τακτικός προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος μπορεί να σώσει τα μάτια μας από προβλήματα που πολλές φορές δεν δίνουν συμπτώματα σε αρχικά στάδια.

Μύθος: Η κατανάλωση καρότων βελτιώνει την όραση

Γεγονός: Παρόλο που τα καρότα είναι πλούσια σε βιταμίνη Α, που είναι βασική για την όραση, εν τούτοις μόνο μικρή ποσότητα της βιταμίνης αυτής είναι απαραίτητη για καλή όραση.

Μύθος: Αν δεν χρησιμοποιεί κάποιος τα σωστά γυαλιά, καταστρέφει τα μάτια του

Γεγονός: Αυτό ισχύει σε κάποιες περιπτώσεις, ιδίως σε μικρά παιδιά, που τα διαθλαστικά τους προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) και είναι απαραίτητο να φοράνε τα γυαλιά τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πάντως, η χρήση γυαλιών ή φακών επαφής είναι μεν απαραίτητη για βελτίωση της όρασης, αλλά ή μη χρήση τους δεν προκαλεί ζημιά στα μάτια.

Μύθος: Το διάβασμα σε χαμηλό φωτισμό κάνει ζημιά στα μάτια

Γεγονός: Το διάβασμα σε χαμηλό φωτισμό μπορεί να προκαλέσει κούραση, αλλά δεν προκαλεί ζημιά στα μάτια.

Μύθος: Η παρακολούθηση τηλεόρασης για πολλές ώρες ή από κοντινή απόσταση κάνει ζημιά στα μάτια

Γεγονός: Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης ή η κοντινή απόσταση τηλεθέασης μπορεί να βλάψουν τα μάτια. Τα παιδιά έχουν μια τάση να παρακολουθούν τηλεόραση από κοντά και αυτό οφείλεται στο ότι μπορούν να εστιάζουν σε κοντινά αντικείμενα πολύ πιο εύκολα από ό,τι οι ενήλικες. Για τον ίδιο λόγο, πολλές φορές διαβάζουν από πολύ κοντινή απόσταση. Καθώς όμως μεγαλώνουν, αυτή η συνήθεια υποχωρεί. Αν επιμείνει, μπορεί να είναι ένδειξη μυωπίας. Για να διαγνωστούν έγκαιρα τυχόν οφθαλμικά προβλήματα, τα παιδιά θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από οφθαλμίατρο.